گرم و خشک بودن نسبی فصل تابستان در کشور ما و جایگزینی روزهای پر باران زمستان و اوایل بهار، با روزهای گرم، خشک و طولانی در تابستان، آبیاری را از اهم مراقبت های گیاهان قرار می دهد. از آنجایی که جذب آب در این فصل جنبه حیاتی دارد از بین بردن علف های هرز و مبارزه با گیاهان انگلی جهت جلوگیری از هدر رفتن آب اهمیتی ویژه دارد.
با توجه به اینکه تابستان فصل رویش گیاهان است عملیاتی مانند قیم گذاری جهت هدایت رشد عمودی نهال و جلوگیری از صدمات فیزیکی، شست و شوی درختان به منظور رفع دوده و گرد و غبار، مالچ جهت حفظ رطوبت خاک و جلوگیری از رشد علف های هرز، کوتاه نمودن چمن، هرس تابستانه، خارج کردن پیازهایی که گل دهی آنها به اتمام رسیده و کنترل آفات و بیماری ها رشد بهینه گیاهان را تضمین می نماید.
۱- محافظت از گل و گیاه
الف) قیم‌گذاری
قیم‌گذاری
بهترین زمان برای نصب قیم، زمان کاشت نهال است. تنها در این حالت است که نصب آن آسیبی به سیستم ریشه ای نمی زند. قیمی مؤثر است که ارتفاع آن از سطح زمین تا دو سوم بلندی گیاه باشد و لابلای شاخ و برگ گیاه پنهان گردد. هدف از نصب قیم کمک به رشد عمودی تنه نهال و حمایت از آن در برابر صدمات فیزیکی می باشد. در صورت مشاهده نهالی خمیده و بدون قیم، اقدام به نصب قیم نمایید.
وسایلی که برای بستن گیاه به قیم استفاده می شوند باید به اندازه کافی خاصیت کشسانی داشته باشند تا سائیدگی تنه را به حداقل برسانند (به دستور العمل معرفی و کاربرد انواع قیم مراجعه شود).
ب) شست وشوی درختان به منظور حذف دوده و گرد و غبار از اقدامات باغبانی درتابستان
به علت آلودگی هوا در تابستان لایه ضخیمی از دوده سطح درختان را می پوشاند که با لمس برگ درختان نیز این دوده ها مشخص می شوند. شستشوی شاخ و برگ درختان، با جلوگیری از مسدود شدن روزنه های آبی و هوایی برگها که توسط ذرات آلاینده هوا پوشیده شده اند، موجب طولانی شدن عمر درخت می گردد.
بدیهی است با تمیز شدن سطح برگها، عملکرد تنفس و تعریق به حالت عادی بر گردد. شستشو هم چنین در زدودن اثرات آفات گیاهی موثر می باشد. شست و شوی درختان از اوایل بهار شروع شده و در تابستان به حداکثر می رسد. فشار آب باید به حدی باشد که موجب ریزش برگها و شکستن شاخه ها نشود. می توان به هر لیتر آب شستشو، یک تا دو قطره مایع صابونی اضافه نمود.
پ) مالچ پاشی
مالچ‌پاشی از دیگر اقدامات باغبانی در تابستان است. استفاده از مالچ در فصل تابستان دارای مزایای زیر خواهد بود :
– در روزهای گرم به حفظ رطوبت خاک کمک می کند حتی اگر نور خورشید سطح مالچ را گرم کند، خاک زیر آن محفوظ بوده و خنک و مرطوب می ماند زیرا مالچ هوا را در خود نگه می دارد و رطوبت موجود در خاک به سختی از لابلای مالچ تبخیر می شود. تجربه نشان داده حتی یک لایه ۲-۱ سانتی متری از مالچ نیز یک نوبت آبیاری در طول روز را کاهش می دهد.
– مالچ ها از رویش علف های هرز جلوگیری می کنند. علف های هرزی که در مالچ ریشه بدوانند به علت نرمی یستر رویش، به سادگی کنده می شوند.
در اینجا برخی از انواع مالچ ها ذکر می گردد که با توجه به ویژگی ها و کاربرد آنها مورد استفاده قرار می گیرند :
خاک اره، برگ های سوزنی درختان کاج، پوست فندق و گردو، خرده چمن، برگ و پوست درختان پهن برگ، سنگ ریزه، قلوه سنگ های کوچک و مالچ های پلاستیکی.
نکته ای که در استفاده از مالچ باید دقت نمود این است که مالچ با تنه یا ساقه اصلی بوته یا درخت در تماس نباشد. زیرا با خاصیت حفظ رطوبتی که دارد موجب پوسیدگی طوقه می شود.
۲٫ کوتاه نمودن چمن از اقدامات باغبانی درتابستان
از مراقبت های ویژه چمن چیدن آن می باشد که این کار باید به طور مستمر و به موقع صورت گیرد تا چمن ها یک دست و متراکم شده و منظره زیبایی پیدا کنند. اگر چیدن چمن به خصوص در روزهای گرم تابستان به تعویق افتد، چمن وارد مرحله زایشی شده و به گل می نشیند. با به گل نشستن چمن مواد مغذی که باید به مصرف رشد رویشی آن می رسید مصرف خوشه بستن شده و موجبات تضعیف و کاهش کیفیت و لطافت چمن و خشبی شدن آن فراهم می شود بهترین زمان برای چیدن چمن صبح زود یا هنگام عصر می باشد و لازم است هر هفته در فصل رشد، چمن را تا ارتفاع مطلوب کوتاه نمود. هنگام چمن زنی خاک تا حدی مرطوب باشد تا از کنده شدن چمن جلوگیری گردد.
۳٫ آبیاری از اقدامات باغبانی درتابستان
در تابستان مهم ترین مسئله تأمین آب مورد نیاز گیاهان است. زیرا در این فصل گرما و خشکی زیاد هوا موجب تبخیر آب در گیاه می گردد. زمان آبیاری را طوری تنظیم نمائید تا در فاصله دو آبیاری خاک خشک نشود. در هنگام آبیاری باید دقت نمود که روی گل گیاهان گلدار آب نریزد زیرا پژمردگی زودرس گل ها و سوختگی برگ ها در درختچه هائی نظیر رز را به همراه دارد. هم چنین نباید در ساعات گرم روز(۱۰ صبح تا ۳ بعدازظهر) آبیاری انجام گیرد زیرا گرما باعث تبخیر آب و عاملی برای شیوع بیماری هایی مثل قارچ، زنگ و سفیدک می شود. در فصل تابستان چمن به رطوبت بیشتری نیاز دارد و نباید آبیاری منظم و مرتب را در این فصل فراموش کرد در ضمن در صورت استفاده از شلنگ توجه داشته باشید که پس از اتمام آبیاری، شلنگ آب از روی چمن جمع آوری شود زیرا وجود شلنگ آب موجب سوختگی چمن به خصوص در چمن تازه کاشت در مسیر عبور شلنگ می گردد.
۴٫ حذف علفهای هرز از اقدامات باغبانی درتابستان
کنترل علفهای هرز از مهم ترین عملیات تابستانه است. اگر چه در تمام دوران نمو باید نسبت به حذف علف های هرز اقدام شود ولی در فصل تابستان که جذب آب برای گیاهان جنبه حیاتی دارد نباید اجازه داد که علف های هرز آب مورد نیاز گیاه را به مصرف خود برسانند.
علاوه بر روش مبارزه مکانیکی مداوم، سمپاشی علف های هرز به وسیله سموم علف کش با رعایت احتیاط های لازم به خصوص در مورد درختانی که در کنار جوی ها و حاشیه ها قرار دارند، مفید خواهد بود.
۵٫ هرس تابستانه از اقدامات باغبانی درتابستان
هرس
هرس تابستانه مکمل هرس زمستانه است اما نباید به شدت هرس زمستانه باشد. هرس تابستانه شامل حذف شاخه های خشک، حذف تنه جوش و پا جوش (حذف شاخه های نرک)، حذف شاخه های مزاحم و گل های خشک می باشد.
۶٫ خارج کردن پیازهایی که گل دهی آنها به اتمام رسیده است
در فصل تابستان که گلهای گیاهان پیازی نظیر لاله، نرگس، سنبل، فریزیا، لاله واژگون و آلیسوم پژمرده می شوند، کاهش آبیاری تا زرد و خشک شدن کلیه برگها، الزامی است. پس از آن برگها را از گیاه جدا کرده، پیازها را از خاک بیرون آورده و درون ماسه در انباری با دمای چهار تا ده درجه سانتیگراد نگهداری نمایید.
۷٫ کنترل آفات و بیماری ها
در صورت لزوم کنترل سوسک برگخوار، شپشک خونی، پروانه برگخوار نارون، کنه تار عنکبوتی، انواع پوست خوارها و چوب خوارها، آفات خاکزی و سایر آفات شایع ادامه یابد.
